Yeni Çek Kanunu düzenlemesinde artık hapis cezasının olmaması, ticari ahlak ve düzenli ödeme yapan esnaf ile tüccarı arka plana itti. Hapis cezası kaldırıldı ancak yeni bir kontrol mekanizması oturtulamadı. Hapis cezasının olumsuz da olsa bir ödeme motivasyonu vardı. Çek Kanunu'nda geçen yılın Şubat ayı başında yapılan yeni düzenleme ile karşılıksız çekte hapis, icra gibi uygulamalar kalktı. O dönemden sonra karşılıksız çek oranı da TCMB verilerine göre buna paralel olarak yüzde 57 ye yakın bir oranda arttı. "Kredi Kayıt Bürosu sistemi reel sektöre kapalı tutuldu ve beklentileri karşılayamadı" ifadesini kullanan Çelikus, sonuç olarak çekin itibarlı bir ödeme aracı olmaktan çıktığını dile getirdi.
Sahte Çeke Renkli Çözüm
Bankaların daha en başta çek koçanı verirken kontrolü elden bırakmaması gerektiğini kaydeden Çelikus, "Çekin yeniden güvenli bir ödeme aracı olabilmesi için çekler kategorilere ayrılabilir” dedi. ESDER olarak her zaman alternatif düşünmeyi kendilerine metot edindiğini ve sorunların giderilmesi için farklı yaklaşımlar sunmaya hazır olduklarını belirten Çelikus “Çeke olan güvenin artması için bizim önerimiz yasanın dışında, çekleri de kategorize etmek. Örneğin piyasada 4 çeşit çek olduğu zaman insanlar alacağı çekin koşullarını bilebilir. “Bu nasıl olur?” derseniz, piyasada var olacak çekler; yeşil, turuncu, sarı, kırmızı şekilde ayrılabilir. Yeşil çek tamamen bankanın kefaletinde olmalı. Hesapta para olmaksızın doğrudan banka tahsil edilmesi gereken parayı ödemelidir. Turuncu çek, bankanın kısmen - %20-30 gibi - kefaletinin olduğu bir uygulama ile banka belirlenen kısmı karşılamalı. Sarı çek bugünkü asgari tutar olan 1000 liranın bankanın sorumluluğu olan çek olmalı. Kırmızı çek ise tamamen bankanın sorumluluğundan çıkan bir çek çeşidi olmalı. Piyasada çekler bu şekilde olduğu takdirde vatandaş sarı ve kırmızı çek alırsa sorumluluğu kendisi üstlenir, sorumluluk istemiyorsa yeşil veya turuncu çek talep eder. Dolandırıcı ve borcunu ödeyen normal vatandaş ciddi manada birbirinden ayrılır.” şeklindeki çözüm önerilerini beyan etti.
Çek Raporu Sunum sistemine de değinen Çelikus, "Bu şekilde sistem çok daha hızlı işleyebilir durumda. Ancak sistemin kendisi sorgulamayı caydırır niteliktedir; hatırlatmak isterim. Ticari hayatı da hızlandırırken çeke yeniden itibar kazandırması beklentisindeyiz. Giderek vahim bir tablo oluşuyor. Bunu engellemek için bankalar da taşın altına elini koymalıdır" diye konuştu.
Yeni yaptırımlar neler?
Karşılıksız çeke hapis cezasını kaldıran yeni düzenlemeye göre, karşılıksız kalan çek bedelinin faizi ile tamamen ödenmesi durumunda, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kaldırıldı. Bu durum Merkez Bankası'na bildiriliyor ve çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararının verildiği savcılığa başvurularak talebin geri alınması halinde de çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kaldırılıyor. Çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağına ilişkin kayıt, üzerinden 10 yıl geçmesi halinde Merkez Bankası tarafından resen siliniyor. Böylece karşılıksız çek kesen kişilere 10 yıl süreyle çek verilmiyor. Hamiline çek defteri yaprağını kullanmadan hamiline çek düzenleyen kişiye, her bir çekle ilgili uygulanan 1 yıla kadar hapis cezası, 300 liradan 3 bin liraya kadar idari para cezasına dönüştürüldü.
KAYNAK:
